کد مطلب:45658 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:22

گنجینه پرسمان » سياست و حكومت

آيا مرجع شدن امام سياسي بود تا ايشان در زمان حكومت سابق به زندان نروند؟

در قضيه مرجعيت حضرت امام(ره) آن گونه كه شما جريان را تعريف كرديد، سؤالات متعددي مطرح مي شود از قبيل مدرك و مستند اين ادعا بايد بطور دقيق ذكر شود، و اينكه آيا منظور گوينده اينست كه مرجعيت حضرت امام صرفاً يك مسأله سياسي بوده و ايشان اصلاً حائز شرايط مرجعيت نبوده اند؟ يا اينكه ايشان به عنوان يك مرجع مسلم در حوزه ها مطرح بوده اند و از اين عنوان مسلّم، علماء به عنوان وسيله اي براي كاهش فشارها و اذيت هاي رژيم نسبت به ايشان استفاده كرده اند؟ و بنابراين فرض، اصلاً قضيه چه ربطي به عدالت دارد؟ آيا مسأله مرجعيت اين قدر پيش پا افتاده است كه بتوان آنرا به اين راحتي در حوزه عظيم شيعه در قم و نجف مطرح نمود؟ آيا حضرت امام با اينكه مرجعيّت ايشان قبل از آغاز فعاليتهاي سياسي شان مسلّم بود توانست از زنداني شدن ايشان در خرداد 42 و تبعيد ايشان و... جلوگيري نمايد؟ و سؤالات متعددي از اين قبيل كه مطرح كننده شبهه بايد پاسخگو باشد. ولي در هر صورت ما براي روشن شدن اين مسأله به صورت مختصر چگونگي مرجعيّت امام(ره) را بررسي مي نماييم. اصولاً مرجعيت داراي معيارها و شرايط علمي و عملي متعدّد و مشكلي مي باشد كه معمولاً تعداد انگشت شماري از ميان مجتهدين هر عصر به اين درجه نائل آمده و در ميان اين مراجع هم گاهي فقط يك نفر به عنوان مرجع كل و رياست عامه شيعيان جهان نائل مي شود. شرايط و معيارهاي مرجعيت عبارتند از: فقاهت، عدالت، تقوي ، اعلميت و اورعيت، مدير و مدبر، شجاع، بصير به اوضاع زمان و مكان و... كثرت تأليفات، مديريت حوزه، سياست اداره امور مسلمين و... نكته قابل ملاحظه اين كه مسأله مرجعيت امري نيست كه يك شبه و يا با يك نامه بتوان آن را به وجود آورد، بلكه علاوه بر واجديت شرايط علمي و عملي آن و اشتهار در ميان بزرگان و مجتهد حوزه، امري است تدريجي كه پس از سالهاي طولاني مجاهدت علمي و عملي بوجود مي آيد. در سال 1340 ه.ش زماني كه آيت الله بروجردي مرجع كل تشيع از دنيا مي رود، مسأله آينده مرجعيت مطرح مي شود - رژيم پهلوي دو استراتژي دارد: 1- در آغاز قصد داشت پايگاه مرجعيت را از قم به نجف اشرف منتقل كند و بدين وسيله مراجع و روحانيت تضعيف شده تا مانع برنامه هاي او نباشند. 2- تجزيه شدن مرجعيت در صورتي كه مرجعيت به عراق منتقل نگردد، حداقل نگذارد اين مقام در يك نفر جمع شود و تمام سعي خود را براي جلوگيري از مطرح شدن مرجعيت امام(ره) انجام داد و ضمن معرفي تعدادي از مراجع با انتشار و ترويج رساله هاي عمليه امام و... شديداً برخورد مي كرد. در حالي كه امام چهره اي كاملاً بر جسته و شناخته شده در ميان علماي حوزه بود و تمامي شرايط مرجعيت را از سالها قبل از فوت مرحوم بروجردي نيز داشتند تحرير فتاواي امام بر تمام ابواب كتاب عروة الوثقي پنج سال قبل از رحلت آيت الله بروجردي پايان يافته بود و در همين سالها نيز حاشيه وي بر كتاب وسيلة النجاة سيد ابوالحسن اصفهاني به عنوان رساله عمليه نگارش يافته بود. البته امام با كمال زهد و تواضع داعيه اي براي مرجعيت نداشت و حاضر نبود حواشي اش بر وسيلة النجات در قالب يك رساله مستقل منتشر گردد و به عنوان مرجع اشتهار يابد. لذا هم چنان كه مشاهده مي نمائيد مرجعيت امام(ره) سالها قبل از سال 42 كه مسأله زنداني شدن ايشان مطرح شود، مسأله اي قطعي و مسلّم بوده، و ربط دادن مرجعيت ايشان به مسائل سياسي مانند زندان رفتن و... كذب محض و بدون هيچ مدرك و دليلي مي باشد. بلي آنچه از نظر تاريخي رخ داد شهادت اجماعي علماء به مرجعيت ايشان در برابر توطئه رژيم شاه بر قتل ايشان بود. زيرا از نظر قانون اساسي كشتن مرجع تقليد مجاز نبود و رژيم شاه ناچار بود براي كشتن امام دست به انكار مرجعيت ايشان بزند، از اين رو علما نيز بايد با يك حركت جمعي و متحد نسبت به اعلام مرجعيت ايشان اقدام جدي و شكننده مي كردند. ليكن اين به معناي آن نيست كه امام مرجع نبود، و تنها به اين خاطر مرجع تقليد معرفي شده است. براي آگاهي بيشتر ر.ك: عبدالوهاب فراتي، تارخي شفاهي انقلاب اسلامي از مرجعيت امام خميني تا تبعيد. سيد حمد روحاني، بررسي و تحليل از نهضت امام خميني(ره)، ج 1، ص 63 محمد واعظ زاده خراساني، امام خميني و انقلاب اسلامي، ص 325